Vanaf komend schooljaar, 2025-2026, gaan wij weer werken vanuit driejaarsgroepen. Het gaat hierbij om de onderbouw met groep 0, 1 en 2, de middenbouw met groep 3, 4 en 5 en de bovenbouw met groep 6, 7 en 8.
Alle teamleden hebben in de afgelopen periode deze wens unaniem uitgesproken. Dit komt omdat we het afgelopen jaar veel geïnvesteerd hebben in montessoriopleidingen en weer meer volgens de visie van Montessori zijn gaan werken. Het werken in driejaarsgroepen is normaal binnen een montessorischool. In het verleden heeft ook onze school met driejaarsgroepen gewerkt. Sommige professionals hebben hier dan ook ervaring mee. We zien veel voordelen in deze groepsindeling en zullen dat hieronder verder uitleggen.
Voordelen voor de persoonlijkheidsontwikkeling
De kinderen hebben iedere keer een andere rol. Als jongste in de groep krijgen ze veel hulp van de oudere kinderen. In de middengroep geef je hulp en krijg je hulp. Als oudste in de groep zijn de kinderen echt de oudsten van de klas. We begrijpen dat het leeftijdsverschil tussen de jongste en oudste groot kan zijn. In de praktijk passen kinderen zich echter aan. Oudste kinderen houden rekening met de jongste kinderen. Deze verantwoordelijkheid krijgen ze ook. Naast hun eigen werk kunnen ze jongere kinderen helpen en inspireren. Doordat kinderen iedere keer een nieuwe positie hebben in de groep kunnen ze nooit altijd ‘de slimste, de snelste, etc.’ zijn. Ze vervullen steeds verschillende rollen en dat werkt positief voor het ontwikkelen van de eigen persoonlijkheid en zorgt ervoor dat er minder competitie onderling is. Kinderen die wat meer moeite hebben met leren, kunnen in hun rol als oudste toch kinderen helpen en zich bekwaam voelen.
Kinderen zitten in driejaarsgroepen met minder leeftijdsgenootjes in een klas. Scholen die nu al werken met driejaarsgroepen geven echter aan dat kinderen niet alleen spelen met leeftijdsgenootjes, maar met kinderen van alle leeftijden. Langere tijd in dezelfde groep zitten bevordert juist diepere vriendschappen. Jaarlijks stroomt slechts een derde van de groep door. Dit zorgt voor rust in de groep omdat de oudere kinderen duidelijke routines en verwachtingen overdragen. Er ontstaat ook minder competitie doordat kinderen allemaal vanuit hun eigen leerlijn werken. Ze kunnen zich dus moeilijker met elkaar vergelijken.
Voordelen voor de onderwijsontwikkeling
Basisschoolkinderen doorlopen drie ontwikkelingsfasen: Ontdekkers (4-6 jaar), Verkenners (7-9 jaar) en Wetenschappers (10-12 jaar). Elke fase heeft specifieke behoeften, waarop de leerkracht het onderwijs aanpast. Door de kinderen in deze groepen in te delen kunnen we beter inspelen op hun behoeften.
Kinderen in groep 0, 1, en 2 zijn echte Ontdekkers. Zij leren met al hun zintuigen, door te doen en te herhalen. Ze werken daarom veel met materiaal. Alhoewel het er vaak uitziet als spelen, zijn ze altijd aan het leren. Het is belangrijk dat de leerkracht zorgt dat in het klaslokaal veel materiaal aanwezig is en dit ook met regelmaat verandert, zodat kinderen nieuwsgierig blijven.
Kinderen in de groep 3, 4 en 5 noemen we Verkenners. Ze willen de wereld om zich heen ontdekken, zijn nieuwsgierig en stellen veel vragen. De leerkracht geeft veel lesjes om hun vragen te beantwoorden. Kinderen krijgen hier dus vaker uitleg met de hele groep. Het is ook hier aan de leerkracht om de nieuwsgierigheid van de kinderen te blijven prikkelen. Kinderen doen elkaar in deze leeftijdsfase veel na. Zo leren ze veel van elkaar en raken ze geïnspireerd door elkaars werk.
In de bovenbouw spreken we over Wetenschappers. Deze kinderen zijn kritisch en stellen complexe vragen. Ze geloven niet meer zomaar alles wat ze horen en willen dit zelf onderzoeken. Dat wat ze in de middenbouw hebben geleerd gaan ze nu toepassen op allerlei manieren. Ze onderzoeken of aangeleerde regels ook echt altijd gelden, of dat er uitzonderingen zijn. Hierbij kijken ze steeds verder om zich heen, buiten de klas en naar de maatschappij waarin ze leven. Kinderen beseffen dat ze onderdeel uitmaken van een groep. Hun plaats in de groep wordt dan ook steeds belangrijker. Kinderen zoeken elkaar op en willen samen aan het werk.
Voordelen voor de leerontwikkeling
In de middenbouw krijgen de kinderen de basis van het rekenen, schrijven en lezen onder de knie. Ze hebben vooral veel oefening nodig. Denk hierbij aan het leren lezen of schrijven en het aanleren van de tafelsommen. In driejaarsgroepen hebben kinderen drie jaar de tijd om alles goed te leren. Kinderen die snel rekenen, kunnen verder. Kinderen die later op gang komen met lezen, hebben genoeg tijd om op niveau te komen. De leerkracht volgt het leerproces van het kind drie jaar lang. Dat geldt vervolgens ook voor de bovenbouw. Hier werken de kinderen gericht toe naar het vervolgonderwijs.
We werken dan op basis van uitstroomniveaus. De leerkracht volgt deze ontwikkeling vanaf de toets midden groep 6, waar we voor de eerste keer over uitstroomniveaus spreken, tot aan de doorstroomtoets in groep 8. De uitstroomniveaus waarop kinderen werken, zijn nog geen adviezen richting het voortgezetonderwijs. De uitstroomniveaus zijn de ontwikkellijnen per vakgebied die het kind volgt en waarop we de adviezen uiteindelijk mede baseren.
Driejaarsgroepen zorgen voor een ononderbroken leerlijn. In de middenbouw ligt de focus op het leren van basisvaardigheden, in de bovenbouw op het toepassen van die vaardigheden. De leerkracht volgt een kind drie jaar lang, wat zorgt voor een doorlopend leerproces.
